Nihad Hrustanbegovic © 2010
Harmonika je muzički instrument koji pripada porodici Aerophone. Zvuk harmonike stvara vibracija udarnih metalnih jezicaka. Princip nastanka zvuka harmonike datira prije 5.000 godina od kineskog muzičkog instrumenta Cheng, vrste usnih orgulja koje je izumio Ling Lun, u ime cara Huang Tija. Cheng je bila tikva s drvenim usnikom i 12 do 24 bambusove lule različite dužine. Iza nastavka za usta bio je plutajući jezik kroz koji se uduvavao vazduh. Budući da Cheng koristi zvučnu trsku, ovaj instrument se smatra prethodnikom harmonike. Godine 1777. Cheng je debitovao u Evropi nakon što je misionar Amin poslao kopiju Chenga Ministarstvu umjetnosti u Pariz. Nešto kasnije instrument je poslan i u Rusiju i Dansku. Neki drugi instrumenti koji se takođe mogu navesti kao prethodnici harmonike su portativni, pozitivni i kraljevski. Ova tri evropska instrumenta datiraju iz 12., 15. i 16. veka i imaju karakteristike prenosivih orgulja. Umjesto trske, ovi instrumenti su imali cijevi i mijeh, kojima se upravljalo lijevom rukom. Na klavijaturi se sviralo desnom rukom. Tako je postojao i prethodnik harmonike u Evropi, ali se tek nakon dolaska Chenga iz Kine pokazalo interesovanje za izradu novog instrumenta. Provedeno je mnogo eksperimenata koji su doveli do stvaranja mnogih instrumenata u 19. veku.
Počelo je sa Handaeolinom 1822. godine od Christiana Friedricha Ludwiga Buschmanna, zatim sa harmonikom (dijatonička – sa dugmadima akorda na bas strani i pritiskom i povlačenjem mjeha stvarao se drugačiji zvuk pritiskom na isto dugme). Cyril Damian je 1829. podnio zahtjev za patent za naziv i instrument, koji je istekao 1834., Concertina 1829. Charles Wheatstone, bandoneon 1854. Heinrich Band, a 1850. bečki muzičar F. Walter stvorio je prvu harmoniku kao što smo mi znaj to sada znaj dizajnirano (isti ton pri guranju i povlačenju mehova pritiskom na dugme ili taster). Godine 1870. bajan je uveo Nikolaj Ivanovič Beloborodov (rusku varijantu harmonike koja je zvučala tako dobro da su poznati ruski kompozitori odmah počeli da koriste ovaj instrument u svojim kompozicijama, kao što je Čajkovski 1883.), a konačno 1897. kompanija Mathaus Bauer u Beču izgradila je prvu harmoniku sa melodijskim basom, prethodnicu koncertne harmonike, koju su kasnije u Rusiji, Njemačkoj i Italiji razvijali različiti graditelji harmonika oko 1920. godine.
Damians harmonika se razvila u Wiener model, instrument sa 1, 2 ili 3 reda dugmadi koji se još uvijek široko svira, posebno u Njemačkoj, Austriji i Švicarskoj. Buschmannova Handaeoline je također nastavila da se razvija. Rezultat toga je njemačka harmonika, koja se još naziva i harmonika. Razvoj i unapređenje Damjanove harmonike F. Waltera bilo je toliko važno da je dovelo do proizvodnje prve harmonike za klavir i klavijature 1852. godine od strane kompanije Bouton u Parizu. U Touli, 150 kilometara od Moskve, Tonla, Timofej, Voroncof i Sizov su počeli da razvijaju dijatonsku harmoniku; To je godinama kasnije dovelo do stvaranja impresivnih fabrika harmonika kao što je Jupiter. Nakon pokretanja prvih tvornica harmonika u Francuskoj i Rusiji, Nijemac Matthias Hohner je pokrenuo industriju harmonika, a kasnije i harmonika u Trossingenu 1857. godine.
U Italiji je uporište tvornica harmonika izraslo oko Castelfidarda u 19. i 20. vijeku. Godine 1850. Bonacina je započeo u Leccu, a 1860. Chiusaroli u Recanatu, 1963. Paolo Soprani u Castelfidardu koji je prošao tako dobro da je harmonika njegovog brenda postala poznata po cijelom svijetu. Godine 1876. Dalappe & Figlio su uslijedili u Stradelli, a konačno Pigini je 1946. pokrenuo fabriku harmonika čiji instrumenti sada proizvode najimpresivniji zvuk za klasičnu, modernu, pa čak i svjetsku muziku. Zahvaljujući najboljim tehničkim komponentama, Pigini se pokazao kao apsolutni izuzetak. Zbog svog melodičnog basa, koji nudi brojne mogućnosti za stereotipno sviranje, ove instrumente sviraju hiljade studenata i koncertnih muzičara širom svijeta. Piginijeva tajna: saradnja sa mnogim harmonikašima koji se bave zvukom harmonike, kao što su Mogens Ellegaard i Peter Soave.
Harmonika je na kraju postala instrument sastavljen kao kombinovani sistem od zvučnih metalnih šipki, mehova i dugmadi (bas strana) i tastera (ili dugmadi). Zvuk instrumenta nastaje vibracijom metalnih trska. Ovo se postiže uduvavanjem i ispuštanjem vazduha pomoću mehova. Za promjenu zvuka odlučeno je da se koriste registri, baš kao i kod orgulja. Postoje četiri tipa registara: osnovni registri, registri suglasnika, disonantni registri i registri mešanja. Osnovni registri se sastoje od 8 nožnih registara (zvuči kao notacija), 16 nožnih registara (zvuči za jednu oktavu niže od 8 stopa) i 4 nožnih registra (zvuči za jednu oktavu viši od 8 stopa). Suglasnici, disonancije i registri miješanja su kombinacije svih mogućih mješavina između 4 stope, 8 stopa i 16 stopa. Zaustavnici su prisutni na većini harmonika sa obe strane. Na kraju krajeva, postoje dvije vrste harmonika; harmonike sa standardnim basom i harmonike sa standardnim i melodijskim basom – ili koncertnu harmoniku.
